Yüksək qan təzyiqi bir çox səbəbə görə yaranan yüksək təzyiqdir. Ölkəmizdə hər üç yetkin insandan birində müşahidə olunan yüksək təzyiq (hipertoniya) lazımi tədbirlər görülmədikdə ciddi xəstəliklərə və orqanlara ziyan vurur. Hipertoniyanın səbəbləri arasında genetik meyl və həddindən artıq duz istehlakı birinci yerdə dayansa da, xəstələrin əksəriyyətində yüksək təzyiqin səbəbi aydın deyil. Nəzarət altında saxlanılması lazım olan hipertoniya qan təzyiqinin ani yüksəlməsi nəticəsində beyin qanaması və insult yarada bilər.

Referans.az yüksək təzyiqi olan şəxslərin ciddi insult və ölüm riskindən necə qoruna biləcəyini araşdırıb.

Yüksək təzyiqin əlamətləri nələrdir?

Ölümcül "səssiz düşmən" termini hipertoniya üçün tez-tez istifadə olunan bir termindir. Çünki hipertoniya illərlə heç bir əlamət göstərmədən böyrəklərə, beyinə, ürək-damar sisteminə ziyan vurur. Bu səbəblə qan təzyiqinizi mütəmadi olaraq ölçməlisiniz. Hipertoniyanın ən bariz əlamətlərinə yüksək qan təzyiqi daxildir.Təzyiqdən asılı olaraq baş ağrısı,başgicəllənmə,nəfəs darlığı,ürək döyüntüsü,sinə qəfəsində ağrı və görmə pozğunluqları ola bilər. Digər tərəfdən hipertoniyanın əlamətlərinə;

Yandırmaq,

Burun qanaması,

Qulaqlarında cingilti,

Gəzməkdə və pilləkənlərə qalxmaqda çətinlik,

Bəzən çox tez-tez sidiyə getmə,

Gecələr oyanmayın və sidiyə getməyin.

Ayaqlarda şişlik ola bilər.

Yüksək təzyiqin səbəbləri nələrdir?

Yüksək qan təzyiqi nəzarət altına alınmazsa, bu, ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər və həyat üçün təhlükə yarada bilər. Yüksək qan təzyiqi daha çox 50 yaşdan aşağı kişilərdə və 55 yaşdan yuxarı qadınlarda müşahidə olunur. Yüksək qan təzyiqi riskini artıran amilləri aşağıdakı kimi sadalaya bilərik:

Genetik meyl: Yüksək qan təzyiqi olan xəstələrin təxminən 60%-nin ailəsində yüksək qan təzyiqi var.

Piylənmə: Artıq çəkili insanların təxminən 40%-də yüksək təzyiq var.

Diabet: Yüksək qan təzyiqi diabet xəstələrində çox yaygındır.

Həddindən artıq duz istehlakı: Yüksək təzyiqin əsas səbəblərindən biridir.

Oturaq həyat tərzi: Hərəkətsizlik yüksək təzyiq riskini artırır.

Siqaret və spirt istehlakı: Yüksək qan təzyiqi halları artır.

Yüksək təzyiqin müalicəsi

Hipertansiyonun müalicəsinin məqsədi qan təzyiqini 140/90 mm Hg-dən aşağı salmaqdır. Xəstədə şəkərli diabet, böyrək çatışmazlığı və orqan zədələnməsi varsa, məqsəd qan təzyiqini aşağı salmaqdır. Həyat tərzi dəyişiklikləri hipertansiyon müalicəsinin əsasını təşkil edir. Eyni zamanda, dərman müalicəsi yüksək təzyiqin müalicəsinin vacib bir hissəsini təşkil edir.

Yüksək qan təzyiqinin müalicəsi zamanı həyat tərzinin dəyişdirilməsi, müntəzəm idman, çəkiyə nəzarət, duz qəbulunun məhdudlaşdırılması çox vacibdir. Bütün müalicələrə rezistent olan hipertoniya vəziyyətlərində böyrək damarlarında cərrahiyyə əməliyyatı edilərək qan təzyiqi nəzarət altına alına bilər. Erkən diaqnoz insult, infarkt və böyrək çatışmazlığı kimi hipertoniyanın yaratdığı ciddi xəstəliklərdən qorunmaq üçün çox vacibdir. Erkən diaqnoz qoyulan və nəzarət altına alınan hipertansiyon həyat keyfiyyətinə təsir etmir.

Bütün digər müalicələr kimi, yüksək təzyiqin müalicəsi də fərdi olmalıdır. Hipertoniyanın müalicəsində istifadə olunan təzyiq dərmanlarının asılılıq və ya zərərli olduğunu düşünmək, dərmanların davamlı və uzun müddət istifadəsinin əks təsirlərini əsas götürərək onlardan qaçmaq düzgün deyil.

Aqil Qarayev