Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin əvvəlinə Azərbaycanda xırdabuynuzlu mal-qaranın sayı 8 milyon 37,1 min baş olub ki, bu da ötən illə müqayisədə 52,6 min baş azdır. Onu da qeyd edirik ki, 2015-ci ildən başlayaraq fərdi və heyvandarlıq təsərrüfatlarında qoyunların sayında davamlı azalma müşahidə olunur.

Və rəsmi statistika ölkədə qoyun ətinə tələbatın əsasən yerli istehsal hesabına ödənildiyini iddia etsə də, hesablamalar göstərir ki, bu gün Azərbaycanda qoyunların sayı on dörd il əvvəl olduğu kimi qalır. Hansı ki, təbii ki, quzu ətinin idxalını artırmağa məcbur edir. Əvvəllər Ukraynadan Azərbaycana kəsim üçün diri heyvanlar gətirilirdi. Bu gün müharibə olduğu üçün oradan idxal demək olar ki, dayanıb, amma qonşu Gürcüstandan qoyun idxalı artıb.

Azərbaycanda qoyunçuluğun getdikcə öz yerini itirməsinin səbəblərindən biri kimi mütəxəssislər otlaqların səhralaşması nəticəsində yaranan məhdud yem bazasını adlandırırlar ki, bunun da nəticəsində yem üçün əsas komponentlər xaricdən alınmağa məcbur olur. Heyvandarların xərcləri daim artdığından, fərdi təsərrüfatlar çox vaxt vəziyyətin öhdəsindən gələ bilmir və müflis olurlar.

Bununla əlaqədar xatırlatmaq yerinə düşər ki, qoyunçuluq təsərrüfatları üçün otlaqların əsas hissəsi Kəlbəcər və Laçın rayonlarının ərazisində yerləşirdi və Ermənistanın işğalı illərində onların sahəsi xeyli azalıb.

Azad edildikdən sonra qoyunçuluq təsərrüfatları fəal şəkildə Laçın və Kəlbəcərə köçürüldü, otlaqlar genişləndirildi. Amma iri və xırda heyvanlar üçün tam yem bazası formalaşana qədər yaz və yay otlaqları kifayət etmir. Heyvandarlığın intensiv inkişafı həm də qış otlaqlarının müəyyən sahələrini tələb edir. Amma əsasən bu otlaqların yerləşdiyi Ceyrançel ərazisində müxtəlif bitkilərin əkilməsi üçün torpaqların bir hissəsi yerli fermerlərdən alınıb. Yerli qoyunçuların isə qapalı təsərrüfatlarda heyvan saxlamağa imkanı yoxdur  - bu , çox bahadır. Nəticədə fermerlərin hətta bir neçə qoyun saxlamağa imkanı yoxdur və fermerlərin böyük əksəriyyəti mal-qaralarını kəsirlər. 

Kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmli “Azeri Daily”yə açıqlamasında bildirib ki, əkin sahələrinin strukturunun dəyişdirilməsi və otlaq sahələrinin azaldılması ev heyvandarlığının vəziyyətinə mənfi təsir göstərir.

“Yem bazası məhdud olduğundan mal-qaranın bəslənməsi və ət istehsalının səviyyəsi aşağı düşür”, - ekspert deyir. – Biz bir neçə heyvandarlıq bölgəsində hərtərəfli araşdırma apardıq. Məlum oldu ki, sürülərdə xəstə və arıq heyvanların kifayət qədər yüksək faizi var. Otlaq üçün kifayət qədər otlaq yoxdur, xaricdən gətirilən qidalı və yüksək kalorili yem hər gün bahalaşır”.

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, heyvandarlıq sahəsində yaranan problemlər səbəbindən Azərbaycana diri heyvan idxalı artıb.

“İqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərini azaltmaq üçün örüş sahələrini suvarmaq, onlara toxum səpmək lazımdır”, - Vahid Məhərrəmli deyir. “ Yəni, bir tərəfdən heyvandarlıq üçün otlaq sahələri azalır, digər tərəfdən iqlim dəyişikliyi səbəbindən əkin sahələrinin məhsuldarlığı aşağı düşür, nəticədə ölkənin yem bazası zəifləyir”.

Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycanda qoyunların sayı mövcud otlaqların sayından dəfələrlə çoxdur. “Ümumilikdə ölkəmizdə 2,4 milyon hektar otlaq sahəsi var”, - Məhərrəmli deyir. - Xırdabuynuzlu mal-qaranın sayı səkkiz milyonu, mal-qaranın sayı iki milyonu ötüb. Deməli, yalnız qoyunların tam kökəlməsi üçün dörd qoyunun bir hektarına nisbətdə iki milyon hektar otlaq lazımdır. Yem bazası problemini həll etməsək, ət idxalı ildən-ilə artacaq”.

 Azərbaycan Heyvandarlıq Assosiasiyasının sədr müavini İldırım Məmmədov qeyd edib ki, örüş sahələri məhdud olduğundan heyvandarlıqla məşğul olan kənd sakinləri xüsusilə əziyyət çəkir.

“Bölgələrdə bəzən görürük ki, otlaqlardan təyinatı üzrə istifadə olunmur”, - Məmmədov bildirib. “ Bundan əlavə, kənddən şəhərlərə köç var, maldarlar getdikcə azalır, müvafiq olaraq qoyunların sayı azalır, ətin qiyməti qalxır”.

İldırım Məmmədovun sözlərinə görə, vəziyyət düzəlməzsə, yaxın vaxtlarda qoyun ətinin kiloqramı 30-40 manata kimi qalxa bilər.

Qeyd edək ki, son vaxtlar Azərbaycanda mal və qoyun ətinin qiyməti orta hesabla iki manat artıb. Bu gün quzu ətinin kiloqramı 17 manata, mal əti 14-15 manata satılır.