Sarılıq dəri, gözlərin ağ qişası və selikli qişaların saralması ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir.

Sarılıq qanda bilirubin səviyyəsinin yüksəlməsi nəticəsində baş verir və əsasən qaraciyər, öd yolları və ya qanda olan problemlərdən qaynaqlanır. Sarılıq müstəqil bir xəstəlik deyil, əksinə, qaraciyər, öd yolları və ya qanın digər xəstəliklərinin simptomudur. Müalicə səbəbindən asılı olaraq dəyişir.

Sarılığın müxtəlif növləri var, hər biri fərqli səbəblərdən yaranır:

Hemolitik sarılıq – Qırmızı qan hüceyrələrinin sürətlə parçalanması nəticəsində.

Hepatik sarılıq – Qaraciyərin zədələnməsi (hepatit, qaraciyər sirrozu, qaraciyər şişləri).

Posthepatik (obstruktiv) sarılıq – Öd yollarının tıxanması səbəbindən.

Sarılıq müalicəsi

Müalicə sarılığın səbəbindən asılıdır. Müvafiq diaqnozdan sonra həkim uyğun müalicə planı hazırlayır. Aşağıda sarılığın müxtəlif səbəblərinə görə müalicə üsulları göstərilir:

1. Qaraciyər səbəbli (Hepatik) sarılıq:

Virus hepatitləri (A, B, C və s.):Virus hepatiti A üçün spesifik müalicə yoxdur, bədən infeksiya ilə mübarizə aparır. İstirahət, düzgün qidalanma və maye qəbulu vacibdir.

Virus hepatiti B və C: Antiviral dərmanlar təyin oluna bilər. Hepatit C üçün yeni effektiv dərmanlar mövcuddur (məsələn, sofosbuvir, ledipasvir).

Alkoqollu hepatit və qaraciyər sirrozu: Alkoqolun tamamilə dayandırılması və qaraciyəri dəstəkləyən dərmanlar verilir. Sirrozun inkişaf etmiş hallarında transplantasiya müalicə variantı ola bilər.

2. Hemolitik sarılıq:

Qırmızı qan hüceyrələrinin parçalanması: Bu vəziyyətlərdə əsas səbəb (qanın autoimmun xəstəlikləri, talassemiya, malyariya və s.) müəyyən edilərək müvafiq müalicə tətbiq olunur. Kortikosteroidlər və immunosupressantlar təyin oluna bilər.

3. Obstruktiv (posthepatik) sarılıq:

Öd yollarının tıxanması: Bu növ sarılıq öd daşları və ya şiş səbəbindən yaranır. Öd yollarının tıxanmasının aradan qaldırılması üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Bəzi hallarda endoskopik retrograd xolangiopankreatoqrafiya (ERCP) istifadə olunur.

Ümumi dəstək müalicəsi:

Pəhriz: Qaraciyəri dəstəkləyən pəhriz vacibdir. Yağlı və ağır yeməklərdən çəkinmək, daha çox meyvə, tərəvəz, protein və maye qəbul etmək məsləhətdir.

Qaraciyər qoruyucu dərmanlar (hepatoprotektorlar): Həkim tərəfindən təyin olunmuş dərmanlar qaraciyərin funksiyalarını yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.

Maye balansı: Bədənin susuzlaşmasının qarşısını almaq üçün bol miqdarda maye qəbul etmək vacibdir.

Profilaktika:

Hepatit viruslarına qarşı peyvənd: Hepatit A və B-yə qarşı peyvəndlər mövcuddur və bu, sarılığın bu növlərindən qorunmanın ən effektiv yollarından biridir.

Qaraciyər sağlamlığını qorumaq: Alkoqoldan qaçmaq, sağlam qidalanma və qaraciyər üçün zərərli maddələrdən (kimyəvi maddələr, dərmanlar) çəkinmək qaraciyər problemlərindən qoruyur.

Əgər sarılıq simptomları müşahidə edilərsə, mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır. Müalicə səbəbdən asılı olaraq fərqli ola bilər, buna görə diaqnoz üçün müvafiq analizlər və testlər aparılmalıdır./Qlobal.net