“İrəvan saxtakarlığa əl atmasa və mövqeyini yenidən dəyişməsə, yaxın vaxtlarda Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalana bilər”. Rusiyada nəşr olunan “Nezavisimaya qazeta” belə yazır.  

Nəşr yazır ki, sülh müqaviləsi beynəlxalq şərtlərə əsaslanmalı, Naxçıvana yol açılmalı, erməni silahlıları Qarabağdan çıxarılmalıdır. “NQ” Azərbaycan Prezidentui İlham Əliyevin mayın 28-də Qarabağdakı qondarma qurumların ləğv edilməsi barədə tələbini də xatırladıb. 

Nəşr Prezident Əliyevin “Hamı yaxşı bilir ki, bu gün bizim bu regionda istənilən əməliyyatı keçirmək imkanımız var” sözlərinə xatırladaraq Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin arsenalına nəzərə salıb, Ermənistanı necə deyərlər, qorxudub. Siyahının nə qədər dəqiq olduğunu söyləmək çətindir, hər halda bu rəqəmlərin açıq mənbələrdən götürüldüyünü demək olar.    

“NQ” iddia edir ki, SSRİ dağılanda Azərbaycana digər iki Zaqafqaziya respublikasından daha yaxşı miras qalıbmış: “SSRİ-nin dağılmasından sonra Azərbaycanın sərəncamında 415 əsas döyüş tankı, 558 piyada döyüş maşını, 389 zirehli transportyor, 380 artilleriya sistemi, 63 təyyarə və 8 helikopter var idi. 1993-cü ilin əvvəlində Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin tərkibində cəmi 77 tank, 150 piyada döyüş maşını, 39 zirehli transportyor, 160 artilleriya sistemi, 3 təyyarə və 13 helikopter var idi. Xəzər flotiliyasından isə Azərbaycan Hərbi Dəniz Qüvvələrinə bir patrul gəmisi, patrul kateri, bir raket kateri, 4 minaaxtaran gəmi, 3 desant gəmisi qalmışdı ki, onların hamısı son dərəcə köhnəlmiş texnika sayıla bilərdi”.  

Nəşr yazlır ki, 90-cı illərdə Azərbaycan heç bir hərbi texnika almayıb. “İstisna Ukraynanın birbaşa müharibə zamanı tədarük etdiyi köhnəlmiş 150 ədəd köhnəlmiş T-55 tankları oldu. O dövrdə neftin qiyməti aşağı idi, ölkədə daxili qarşıdurmalar yaşanırdı və ordu sovetdənqalmış texnika ilə kifayətlənmək məcburiyyətində idi. 

“21-ci əsrdə vəziyyət kəskin şəkildə dəyişdi. Azərbaycanda daxili vəziyyət sabitləşdi, neftin qiyməti qalxdı, ölkə silah almağa başladı” yazan nəşr əsas tədarükçülərin dairəsini belə sıralıyıb: “Rusiya, Ukrayna, Belarusiya, İsrail, Türkiyə və Cənubi Afrika. 2005-2017-ci illərdə Belarus Azərbaycana 153 ədəd T-72 tankı, 60 ədəd BTR-70, 90 ədəd D-30 və 26 ədəd 2A36 haubitsa, 10-a qədər “Polonez” reaktiv yaylım atəşi sistemi (MLRS) və 11 hücum təyyarəsi olan Su-25 verib. 2002-2010-cu illərdə Azərbaycan Ukraynadan 3 ədəd “Toçka” raket kompleksi, 48 ədəd T-72, 2 ədəd BMP-1, 18 ədəd BTR-80, 150 ədəd BTR-70, 3 ədəd BTR-3U  alıb. Bundan əlavə, 73 özüyeriyən top, 72 ədəd 100 mm-lik T-12 topları, 85 ədəd 120 mm-lik M-43 minaatanları, 12 “Smerç” MLRS, ən azı 110 portativ zenit-raket sistemləri (MANPADS), “Strela-3”, 16 MiQ-29 qırıcısı, 12 L-39 təlim təyyarəsi, 12 Mi-24 hücum helikopteri və digər silahlar alıb. 

Ukraynadan alınan Mi-24-lərin əksəriyyəti Cənubi Afrikada G indeksli variantda təkmilləşdirilib.Bundan başqa, Cənubi Afrika lisenziyası ilə Azərbaycanın özündə 60 ədəd “Matador” və 85 ədəd “Marauder” zirehli texnikası yığılıb.

“NQ” Türkiyə və İsrailin də Azərbaycanın silah arsenalının möhkəmlənməsində ciddi rol oynadığını qeyd edib:   “Azərbaycanla İsrail arasında geniş hərbi-texniki əməkdaşlıq var.   2009-2020-ci illərdə İsrail Azərbaycana ən azı 70 zirehli texnika (o cümlədən 10-u özüyeriyən ATGM versiyasında), 5 ədəd ATMOS-2000, 155 mm təkərli özüyeriyən silah və 10 ədəd CARDOM 120 mm özüyeriyən minaatan (o cümlədən 120 mm çaplı CARDOM) tədarük edib, 18 modul MLRS "Links" və onlar üçün ən azı 50 idarə olunan "Extra" raketləri, 4 MLRS "Lora", bir neçə yüz ATGM "Lakhat" və "Spike" ("Spike" in ən qabaqcıl versiyası daxil olmaqla) -NLOS), Barak-8 zenit-raket komplekslərinin (SAM) batareyası, yüzlərlə müxtəlif İHA, o cümlədən ən azı 100 Harop kamikadze dron və 250 “Skystriker” verib. İsrailin layihələrinə əsasən, Azərbaycan 6 “Şaldaq” tipli patrul kateri və xüsusilə “Spike-NLOS” raketləri ilə silahlanmış “OPV-62” patrul gəmisi inşa edib.

Çexiya və Slovakiya isə Azərbaycan 152 mm-lik təkərli özüyeriyən 36 ədəd "Dana"  və 30 ədəd 122 mm-lik RM-70 MLRS-in modernləşdirilmiş versiyasını tədarük edib.  

Moskva Bakı üçün əsas silah tədarükçüsünə çevrilib. 2007-2018-ci illərdə Azərbaycan Rusiyadan 100 ədəd T-90S tankı, 118 ədəd BMP-3 tankı, 70 ədəd BTR-80A və 76 ədəd BTR-82A tankı, 18 ədəd özüyeriyən top və “Smerç” alıb”.

Rusiya xatırladır ki, Silahlı Qüvvələrini gücləndirən Azərbaycan 2020-ci ilin payızında  Ermənistanı sarsıdıcı məğlubiyyətə uğratdı: “Bu gün isə Azərbaycanın hərbi potensialını belə qiymətləndirmək olar. Quru qoşunları 12 “Toçka” taktiki raket buraxılış qurğusu ilə silahlanıb. Tank diviziyasına 95 ədəd T-90S və 354 ədəd T-72 98-ə qədər T-55  daxildir. 88-ə qədər BRDM-2, 20 ədəd BMD-1, 21 ədəd BRM-1 və 58 ədəd BMP-1, 169 ədəd BMP-2, 115 ədəd BMP-3, 2 ədəd BTR-3U, 40 ədəd BTR-60, 239 ədəd BTR-70.  Arsenala BTR- 80, 70 ədəd BTR-80A, 53 ədəd BTR-82A, 11 ədəd BTR-D, 59 “Matador” və 84 “Marauder”, ən azı 35 “Kobra”, 88 Sandket”, 391 ədəd MTLB də daxildir. 

Artilleriyaya 200-ə qədər özüyeriyən silah daxildir – 25 ədəd  2S9, 18 ədəd 2S31 (120 mm), 66 ədəd 2S1 (122 mm), 16 ədəd 2S3, 18 ədəd 2S19, 36 ədəd "Dana" (152 mm), 5 ədəd ATMOS-2000 (15 mm) , 15 ədəd 2S7 (203 mm). Yedəkli silahlar - 254 ədəd D-30 (122 mm), 36 ədəd M-46 (130 mm), 42 ədəd 2A36, 24 D-20 (152 mm). Minaatanlar - 400 ədəd 2B14 (82 mm), 107 ədəd PM-38, 85 ədəd M-43, 44 ədəd MLRS BM-21, 30 ədəd RM-70 və 20 ədəd T-122 (122 mm), 30 ədəd "Smerç" (300 mm), 30 ədəd T-107 (107 mm) və 40 ədəd TR-300 (302 mm), 36 var. Bundan əlavə MLRS TOS-1A (220 mm), 10 “Polonez”, 18 “Lynx” və 4 “Laura”.

 Hərbi hava hücumundan müdafiə sisteminə Buk-M1 hava hücumundan müdafiə sisteminin 3 bölməsi və Belarusiya Buk-MB (18 buraxılış qurğusu), Barak-8 hava hücumundan müdafiə sisteminin 1 bölməsi (9 buraxılış qurğusu), 150-yə qədər qısa mənzilli hava hücumundan müdafiə sistemi daxildir. ( 80-ə qədər Osa, 8 Belarus-Ukrayna "Tetraedron", 54-ə qədər "Strela-10", "Iqla-S" və 28 "Strela-3", 40 ədəd"Şilka". Hərbi Hava Qüvvələri 10-a qədər Su-24 və Su-17 bombardmançı, 32 Su-25 hücum təyyarəsi, 14 MiQ-29 qırıcısı, 32 MiQ-25 və 5 MiQ-21 ilə silahlanıb. Bununla belə, zərbə təyyarəsi Türkiyənin “Bayraktar” döyüş PUA-ları (təxminən 12 ədəd) ilə tamamlanır. Hərbi Hava Qüvvələrində 2 İl-76 nəqliyyat təyyarəsi (daha 1 anbarda), 23-ə qədər L-39 təlim təyyarəsi və 10 ədəd Pakistan istehsalı “Super Mushak” təyyarəsi var.

50 döyüş (26 Mi-24, 24 Mi-35M) və 100-ə yaxın çoxməqsədli və nəqliyyat vertolyotu (80-ə qədər Mi-17 və Mi-8, 7 Mi-2, 6 Ka-27 və Ka-32,) var. 

Mənbə: Musavat.com