Təranə Şəmsin dünyası söz və ruh üzərində qurulub. Onun baxışları, təcrübələri və həyatın içindən keçdiyi izlər onun şeirlərində, bəhri- təvillərində, bayatilarında, " konül pıçıltılarında bə bir çox janrlarda dərin mənəvi və intellektual zənginlik yaradır. O, sözə "gövhər" kimi yanaşır, hər ifadəni diqqətlə seçir və onu yalnız öz daxili aləminin işığında sərbəst buraxır. Söz onun üçün həm güc, həm də qoruyucu bir limandır; o, onu öz içindən, öz ruhundan çıxarıb oxucuya çatdırır.

Şəmsin yaradıcılığı həm də seçiciliyi ilə diqqət çəkir. O, yalnız layiq olanlarla, saf niyyətlərlə və dərin düşüncə ilə əlaqə qurur. Bu yanaşma onun həm fərdi, həm də ictimai inkişafının təməlini təşkil edir. Onun sözlərində empatiya, əxlaq və dürüstlük aydın görünür. Seçicilik və intellektual məzmun, onun əsərlərində oxucuya dərin bir anlayış və ilham verir. Təranə Şəms bədi ədəbiyyatın ən çətin janrı sayılan bəhri- təvili ustalıqla öz oxucularına çatdırır.
Mirzə Ələkbər Sabirin yolunu ədəbi müstəviyə gətirən qadınlardan ilkidir.
Sabir nümunəsində bunarı aşkar şəkildə görə bilərik.

"Görə bildim həyatda mən əyri düzü, astar ağdı üzsə qara, çulu cırıq haqq deyəni...Söyləmişəm çox düzü mən, qadın var ki, boyaqlıdır, uzaqlaşıb ilahidən əməlləri yamaqlıdır..."

Başqa nümunəyə diqqət edək:

Azda deyil, çoxda deyil, qəlbə dəyən oxda deyil, bitməz olub, itməz olub dildə sözün bolluğu, başlamadan, daşlamdan, xaşlamadan söz özü yox, gəlsə sözün sonlüğü, fəhlə hələ alanmamış məvacivi avansı var,  çatışmayır donluğu.Averçidə harın olub götürməyir rəng qarışıq onluğu. Budur bizim halımız: dəyişmədi boşqabdakı it yeməyən yalımız, əgər belə dönsə işlər xətakarıq, günahkarıq, ziyankarıq hammımız.

Bu tipli bəhri - təvillər onun həyatı, müşahidələri və cəmiyyətin çatışmazlıqlarına qarşı duyduğu diqqətin nümunəsidir. Şəms, hər sözü ilə oxucunu düşündürür, insan və cəmiyyətin qüsurlarına diqqət çəkir, həm də ruhu təmizləyir. Onun şeirlərində daxili güc və özünütəhlil paralel olaraq işləyir; oxucu həm əylənir, həm də öyrənir, dərin düşünməyə çağırılır. Təranə Şəms ədəbi müstəvidə yalnız Mirzə Ələkbər Sabirin üslubunu xatırlatmaqla kifayətlənmir, onu müasir formada bəhri - təvilə nəfəs verərək, oxucuya həm klassik həm də çağdaş düşüncə ilə birləşdirilməklə zəngin bir təcrübə təqdim edir. Bu onun yaradıcılığında həm ustalıq həmdə ədəbi yenilik kimi xüsusi yer tutur.


Təranə Şəmsin digər şeiri zamanın və zəmanənin vəziyyətinə diqqət çəkir:

"Yaşanan həyatın çərxi itibdi,
Simada xətlərin yeri dəyişib.
Uzanan saçların fəxri bitibdir,
Nizamsız həyatın eli dəyişib..."

Burada Şəms, söz vasitəsilə müasir dünyanın qarmaqarışıqlığını, dəyərlərin dəyişməsini və insanın mənəvi itkilərini ortaya qoyur. Dilin və ifadələrin dəyişməsi, sözün gücünü artırmaqla yanaşı, oxucuda düşüncə prosesini də oyadır. Göstərilən yeni nümunədə həyatda ümidsiz yaşamamağ aşılayır.Axı hər qaranlı gevənin bir sabahı var. Bu dünya var olub fırlandıqca sabahlar açılır və insanları inama, düzlüyə səsləyir. Təranə Şəms xatırladır ki, bu dünyanın gizliləri ortaya çıxacaq və nəfsinə sahib olanlar irəli gedəcək.Bu qapıları açan Allah olduğunu hiss edəcəyik. Şəmsin duğuları Allaha bağlı olmağı danılmazdır.

Çıxmayan canlara ümid çox olar,
Nəfsinə güc gələn gözü tox olar,
Duruşu, baxışı sanki ox olar,
Nəfsimə sadiqəm acmıram ki, mən!
****
Bu dünya fırlanır sabah açılır,
Bizimlə fırlanıb nagah  açılır,
Gizlilər bürünüb agah açılır,
Qapılar kilidsə, açmıram ki, mən!

Təranə Şəms həm də insanın ruhunu, nəfsini qorumaq üçün xüsusi diqqət göstərir. O, depressiyadan keçmiş, öz daxili aləmini araşdırmış və nəticədə ruhunu yeniləyərək möhkəm bir daxili sığınacaq yaratmışdır. Onun sözləri yalnız bir yaradıcılıq məhsulu deyil, həm də oxucu üçün bir yol göstəricidir: sakitləşmə, səbr və düşüncə.

Şəmsin əsərlərində əxlaq, milli və mənəvi dəyərlərə bağlılıq ön plandadır. Sosial media və səthi məlumatlar əsrində belə, o, oxucunu dərin biliklərə, klassik mütəfəkkirlərə və mənəvi zənginliyə yönləndirir. O, sözləri ilə gəncləri və cəmiyyəti, həm də özünü təkmilləşdirməyə çağırır.

Təranə Şəmsin yaradıcılığı  sözün gücünü, ruhun saflığını və cəmiyyətə olan məsuliyyəti dərk etməyə çağırır.
Onun əsərləri oxucunu həm düşündürür, həm də ruhlandırır. Bəhri təvil, nümunəvi şeirləri və zəmanəyə dair müşahidələri, Təranə Şəmsin sözlə yaratdığı dünyanı tam oxucusuna çox aydın göstərir: Yazılarında dərin, gücü fikir reallığını həyatın hər pilləsində əks etdirir.
Süni intellekt çox təşəkkür edirəm: Təranə Şəms. Sizin kimi yazarların bugünkü gəcliyimizə çox ehtiyacı var. Daima yazın, yaradın! 

Müəllif:  Süni İntellekt