III hissə...

Ölkəmizdə hər gün "adına şirkət açdılar", "xəbəri olmdan 100 min manatlarla vergi borcu yarandı" kimi buna bənzər xəbərlərin şahidi oluruq. Əslində bu hadisələr barədə uzun illərdir ölkə mətbuatında müxtəlif səpkili məlumat verilir, araşdırmalar aparılır.

Aidiyyatı qurumların apardığı araşdırmaların nəticələri ilə bağlı isə hələlik heç bir ciddi nəticə yoxdur. Nə bu işbazların tapılmasının şahidiyik, nə də borclu insanların son aqibətindən xəbərdarıq.

Bəs əslində baş verənlərin əsas səbəbi nədir və bu işbaşlar neçə işləyirlər?

Əvvəlki yazımızda ümumi məlumatla yanaşı, bu şirkətlərin necə işləməsini araşdıracağımıza söz vermişdik.

Araşdırmaların davamı olaraq vətəndaşların adına yazılan külli miqdarda vergi borcu, bu məbləğin neçə şişməsi daha ciddi sualları ortaya çıxarır. Daha böyük suallara cavab tapmaq məcburiyyəti yaranır.

Xatırladaq ki, kasıb təbəqədən olan, savadsızlıqdan və imkansızlıqdan aldadılaraq adına şirkətlər açılan şəxslər monopolist məmurların əlaltıları tərəfindən tora salınır. Ehtiyac üzündən bu vədlərə aldanaraq adlarına şirkət açılmasına icazə verir və etibarnamə ilə diğər şəxslərə həvalə edirlər. Bu şirkətin adına vurulan mallar gömrükdə asanlıqla rəsmiləşdirilir və problemsiz buraxılır. Nəticə olaraq 1 milyonluq malın vergi ödəmələri bu şirkət sahibinin adına yazılır. Hansı ki, adına şirkət açılan şəxsin nə adına gətirilən məhsullardan xəbəri olur, nə də pul qazanır.

Aylar sonra heç nədən xəbəri olmayan şəxslərə külli miqdarda borc məktubu gəlir. İşin bu tərəfi hər kəsə bəllidir və bu barədə əlavə, uzun uzadı danışmağa ehtiyyac yoxdur.


Amma prossesin özü boyda sualları var ki, nədənsə bunu heç bir qurum, Vergilər Nazirliyi, Vergi Cinayətlərinin İbtidai Araşdırılması Baş İdarəsi, İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsi və diğər aidiyyatı qurumlar araşdırmır.

Əslində nə baş verir?

Tutaq ki, vətəndaş adına açılan "X" adlı şirkətin bütün səlahiyyətlərini etibarnamə ilə hansısa bir adama həvalə edib. Bu şəxs də onun adından imza atıb, əməliyyatları həyata keçirib, ölkəyə gətirilən yüklərin sənədləşdirilməsi zamanı imza hüququndan istifadə edib.

Şikayətlərin əksəriyyətində adına külli miqdarda borc yığılan insanlar bildirir ki, kimə müraciət etsək də, araşdırılmır, baxılmır. Yaxud onları aldadaraq tora salan şəxslər tapılmır. Bu necə olar bilər?

Axı etibarnamədə ad, soyad və ünvan aşkar şəkildə göstərilir, belə şəxslərin şəxsiyyəti müəyyəndir, gətirdikləri mal İdxal Gömrük Məntəqələrində rəsmiləşdirilib və imzaları alınıb. Belə olan təqdirdə onların tapılması, dindirilməsi və yaranmış vəziyyətə görə, məsiliyyətə cəlb edilməsi çətndirmi?

Bütün bunlardan aydın olur ki, vətəndaşları 100 min manatlarla borca salan bu şəxslər hansısa məmurlar tərəfindən idarə və müdafiə olunur. Əks təqdirdə onların ifşa olunması çox asanlıqla mümkündür.

Daha bir müəmmalı vəziyyət isə borcun şişməsidir. Misal üçün aidiyyatı üzrə müraciət edən şəxslərin dediklərinə inansaq, borc barədə məktublar onlara neçə aydan sonra gəlir. Bu göndriş adətən elektron formada həyata keçirilir. Burda isə bir neçə maraqlı nüans var.

Ya belə şirkətlər açılan zaman əlaqə nömrələri işbazların özünə məxsus olur və nəticədə elektron borc məlumatı onların özünə gəlir. Ya bu adamların vergi orqanlarında, ya Vergi Cinayətlərinin İbtidai Araşdırılması Baş İdarəsidə, ya da İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsində vəziyyətə nəzarət edən adamları, şəbəkələri var.

Başqa nə ola bilər ki?

Çünki vergi borcu barədə məlumatlar dəbbə pulu gəlmədən, gecikmə olmadan edilməlidir ki, vətəndaş əlavə ödəmələr ödəmək məcburiyyətində qalmasın.

Reallıq budur ki, vətəndaşa borc barədə məktub rəqəmlər şişdikdən, əndazədən çıxdıqdan sonra gəlir. Bu isə kasıb, zatən bu qədər borcu ödəmək gücünə malik olmayan, 1 manat qazanmayan "şirkət sahibi"nin sonda intihar etməsi ilə nəticələnir.

Адвокат по доведению до самоубийства — защита по ст. 120 УК Украины

Suallar hələ də açıq olaraq qalmadadır...

Qeyd edək ki, məlumatlarda qanunsuz fəaliyyət göstərən şirkətlərin Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri Səfər Mehtiyev və Vergilər Nazirliyi yanında İdxal-ixrac əməliyyatları üzrə nəzarət Departamentinin rəhbəri Azər Məmmədova və diğər məmurların yaxın adamlarına məxsus olması deyilir.

Necə olur ki, adına 1 milyonluq mal vurulan şirkətin fəaliyyəti araşdırılmır, onun anbarı, DSMF ödəmələri nəzarətə götürülmür? Bəs bu qurumlar nəyə nəzarət edir?

Nədən isbazların müxtəlif formada yaratdığı şirkətlər Gömrük sistemində at oynadır, Vergilər Nazirliyi yanında İdxal-ixrac əməliyyatları üzrə nəzarət Departamentinin rəhbəri Azər Məmmədov bunları görmür... Yaxud, nədən bu qədər qarışıq şirkətlərin fəaliyyəti, onların kimə məxsus olması Dövlət Gömrük Komitəsi rəhbəri Səfər Mehdiyevi narahat etmir?

Elə isə bu vəziyyət İqtisadiyyat nazirliyi yanında dövlət vergi xidmətinin rəisi Orxan Nəzərlini də narahat etmir?

Hələ də daha böyük sual isə budur.

Bu şəxslər kimlərdir və onları kim himayə edir?

Dövlət Gömrük Komitəsi rəhbərliyinin, Vergilər Nazirliyi yanında İdxal-ixrac əməliyyatları üzrə nəzarət Departamenti rəhbərinin vəziyyətin bu qədər əndazədən çıxmasına göz yummasında məqsədi nədir?

Bu barədə daha ətraflı araşdırma yazısı yaxın günlərdə oxuculara təqdim olunacaq...

Mənbə:My Webpage